فرزانه سیداسحقی// «کیف پولم را زده اند، کرایه راه ندارم، لطفا به من کمک کنید»، «بچه ام مریضه و توی بیمارستان بستری است شوهرم هم مرده و مستأجرم، برای رضای خدا کمکم کنید» «کلیه هایم عفونت کرده و دیالیزی هستم، با مادر مریضم در گوشه ای از خرابه های شهر روزگار می گذرانیم، هیچ سرپناهی نداریم، الهی پول دوا و دکتر ندهید، به ما کمک کنید»، «مسافرم و در این شهر غریب هستم»،«تو را به خدا یک بسته دستمال کاغذی با فال حافظ بخرید» و حتی برخی از آنها وضعیت بیماری یا مشکل زندگیش را روی یک کاغذ می نویسد و از مردم درخواست کمک می کند، این اظهارات متکدیانی است  که در برخی خیابانها شهروندان را به کنجی می‌کشانند و این اظهارات را دارند وبعد چند ماهی که از همان مسیر عبور می کنیم بازهم شاهد این صحبتها ازسوی همان افراد هستیم.

تکدی‌گری به‌عنوان یک آسیب اجتماعی حاصل ساختارهای اجتماعی و اقتصادی جامعه و زاییده فقر و نابرابری‌های اجتماعی است، فقر، بیکاری، اعتیاد، طلاق ، عدم‌مهارت و آشنایی با یک حرفه خاص نیز می‌تواند از دلایل عمده روی آوردن افراد به این کار باشد. مهاجرت و نقل مکان افراد از روستاها به شهر نیز یکی دیگر از این دلایل است. برخی از افراد به امید زندگی بهتر و مدرن‌تر از روستای محل  زندگی خود به سمت شهر مهاجرت می‌کنند و وقتی در شهر آنچه تصور می‌کردند را نمی‌یابند به‌صورت عمد یا غیرعمد به تکدی‌گری روی می‌آورند. نقص عضو و معلولیت یکی دیگر از دلایلی است که متأسفانه افراد را به سمت گدایی کردن سوق می‌دهد.

البته قابل ذکر است که این مورد عمومیت ندارد و در برخی مواقع چنین مشاهده می‌شود.، همچنین ازجمله دلایل دیگر گرایش افراد به سمت و سوی تکدی‌گری راحت بودن این کار است؛ زیرا به‌راحتی در خیابان‌ها، سر چهارراه‌ها و پمپ بنزین‌ها می‌ایستند و به روش‌های مختلفی از مردم اخاذی می‌کنند.

تکدی گری شیوه‌ای است که به وسیله آن، افراد می‌کوشند نیازهای خود را بدون تلاش و ارائه خدمات، از طریق دیگران تامین کنند؛ دیگر حکایت علیل و ذلیل و بدبخت و بیچاره بودن برای متکدیان کهنه و قدیمی شده است!

متکدی دیگر فقط آن فرد دست و پا کج، انگشت سوخته نیست، چون این شیوه در جریحه دار کردن احساسات مردم تا حدودی از درجه اعتبار ساقط شده! امروزه تکدی گری شیوه های مدرن و شیک تری به خود گرفته و متکدیان باکلاس شده اند و دست نیازشان را به گونه ای جدیدتر به سوی مردم دراز می کنند، آنها با ظاهری آراسته زنگ در خانه ها را می زنند و طلب کمک میکنند و یا محترمانه شما را به گوشه ای خلوت می برند و در گوشتان قصه نیازشان را بازگو می کنند و در این بین نرخ گدایی هم بالاتر رفته است.

هر چند شاید تکدی گری موضوعی تکراری و کهنه شده باشد، اما همچنان در گوشه و کنار شهر، در سر چهارراه ها، معابر و پیاده روها شاهد حضور متکدیانی هستیم که علاوه بر زشت کردن چهره شهر، آسیب های اجتماعی زیادی به خود و جامعه وارد می سازند و به انواع مختلف با سوءاستفاده از احساسات مردم به گدایی در سطح شهر می پردازند و این موضوع دقت نظر و توجه بیشتر مسئولان ذیربط را در برخورد و ساماندهی با این معضل و پدیده زشت و ناهنجار اجتماعی می طلبد، و به آسیب شناسیهای جدی تری نیاز دارد.

در این خصوص یک مدرس دانشگاه به خبرنگار ما گفت:‏ تکدی گری پدیده ای همه جانبه است و عوامل مختلفی بر شکل گیری و استمرار آن تاثیر دارند.

 

صدقه دادن با گداپروری فرق دارد

محمد زرین با بیان اینکه عوامل فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، مدیریتی و سیاسی بر تکدی گری تاثیر دارد اظهار کرد: سیاستهای کلانی که در کشور تدوین و اجرایی می شود می تواند در کاهش یا افزایش تکدی گری در جامعه موثر باشد.

این کارشناس ارشد جامعه شناسی در خصوص بحث فرهنگی در راستای تکدی گری ادامه داد: در بحث فرهنگی با مخلوط کردن صدقه با پرورش متکدی مواجه هستیم؛ برخی آحاد جامعه فکر می کنند صدقه دادن رفع بلاست و اگر گدایی جلوی آنها را گرفت باید مبلغی را به عنوان صدقه به آنها بدهند.

این مدرس دانشگاه اضافه کرد: روحانیون  ومراجع دینی به منظور کاهش تکدی گری و دیدگاه مردم نسبت به این مهم باید وارد کار شوند و در خطبه های نماز جمعه، مساجد، مراسمات عمومی به عنوان سخنران، سخنرانی کرده و توضیح دهند که صدقه دادن با گداپروری فرق دارد؛ صدقه دستگیری از فرد نیازمند و ناتوان بوده، گداپروری هیچ ضابطه و معیاری ندارد و به کرار دیده میشود که از فرد ۱۶ تا ۷۰-۶۰ساله اقدام به تکدی گری می کنند، معلوم نیست مبلغی را که به این افراد پرداخت می شود صدقه است یا صدقه نیست!؟

 

اعتیاد و تکدی‌گری در دستور کار قرارگاه اجتماعی البرز

مجتبی عبداللهی اظهار داشت: پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و موضوعات زیر شاخه آن را از مهمترین رئوس کاری خود در استان قرار داده‌ام.

استاندار البرز با اشاره اهمیت رفع آسیب‌های اجتماعی ادامه داد: اگر موضوعات اجتماعی به درستی حل و فصل شوند، یقیناً مسائل فرهنگی نیز در مسیر صحیح خود قرار می‌گیرند.

عبداللهی با بیان اینکه بر این باور هستم که اگر مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم حل شود، بخش بزرگی از موانع اجتماعی پیشگیری و رفع می‌شود، بیان کرد:  در حوزه اجتماعی باید جهادی کار کنیم چراکه چنین مسائل مهمی را با کمبود اعتبارات و بروکراسی‌های اداری نمی‌توان معطل گذاشت.

استاندار البرز گفت: مقام معظم رهبری در خصوص آسیب‌های اجتماعی بسیار دغدغه مند بوده و از مسئولان مربوطه نیز گله‌مند بوده‌اند از این رو مسئولان را موظف به کار ویژه در این خصوص کرده‌اند، تصریح کرد: باید به واقع آستین‌ها را بالا بزنیم و با تلاش بی وقفه و جلب همراهی و مشارکت مردم و سمن‌ها برای تحقق کار ویژه مد نظر مقام معظم رهبری اقدام کنیم.

عبداللهی با اشاره به اینکه باید قرارگاه‌های متناظر نیز در شهرستان‌ها تشکیل شوند،گفت: چند موضوع محوری معتادان، تکدی گران و مباحث مربوط به زنان را در ابتدای امر در دستور کار قرار می‌دهیم.

وی گفت: البرز باید در تمامی ابعاد الگو و پیشرو باشد و ضرورت دارد که نتیجه این جلسات قرارگاهی در کمترین زمان ممکن برای مردم ملموس باشد.

 

ساماندهی تکدی ‌گران و کودکان کار جزو اولویت‌های ما است

وجیهه محمدی فلاح مدیر کل بهزیستی استان البرز تصریح کرد: سازمان بهزیستی به عنوان متولی سلامت اجتماعی، شبکه گسترده ای از خدمات را به صورت تخصصی، حرفه ای و حمایتی به جامعه هدف خود شامل زنان سرپرست خانوار، کودکان بدسرپرست و بی سرپرست، افراد دارای معلولیت، سالمندان، بیماران اعصاب و روان، افراد در معرض آسیب و کسانی که دچار سوء مصرف موادمخدر هستند، ارائه می دهد.

این مسئول با بیان اینکه بیشتر کودکان کار البرز اتباع بیگانه فاقد شناسه هویتی هستند، افزود: سال گذشته به بیش از ۵۰۰ کودک کار از سطح خیابان و معابر البرز جمع آوری شده که بیش از ۸۲ درصد آنها اتباع خارجی بوده‌اند.

وی با اشاره به تکدی گری و کودکان کار، تاکید کرد: ساماندهی تکدی‌گران و کودکان کار جزو اولویت‌های ما است، در این خصوص بررسی کارشناسی صورت می‌گیرد، در برخی موارد درآمد کودک کار نیاز خانواده است که با توجه به محدودیت منابع نمی‌توانیم حمایت ویژه‌ای داشته باشیم.

این مسئول ضمن اشاره به کودکان معتاد در استان البرز،افزود: با توجه به اینکه رسیدگی و رهایی این کودکان از دام اعتیاد نیازمند شرایط و امکانات خاص است، این فرایند به عهده دانشگاه علوم پزشکی است و بهزیستی هیچ دخالتی در این بحث ندارد و این نهاد صرفا مسئولیت خدمات دهی به معتادین بالای ۱۸ سال را به عهده دارد.

 

دست‌های پشت پرده تکدی‌گری باید رو شود

معاون استاندار و فرماندار ویژه شهرستان کرج با بیان اینکه دستگاه‌های متولی در امر کاهش آسیب‌های اجتماعی باید در میدان عمل حضور داشته باشند گفت: جولان متکدیان چهره شهر را نازیبا ساخته است و از آنجایی که تکدی گری جرم محسوب می‌شود باید دست‌های پشت پرده تکدی‌گری رو شود و با اجرای دقیق قوانین مانع از تکرار جرم مجرمین در سطح شهر شویم.

غفور قاسم پور گفت: کمپ ماده ۱۶ استان به عنوان محل نگهداری و غربالگری متکدیان پیش بینی شده است و دستور العمل مشخصی هم دارد،  شهرداری‌های شهرستان باید برای تامین اعتبار جهت راه اندازی این کمپ استانی از سهم بودجه‌های اجتماعی و فرهنگی در این زمینه مشارکت داشته باشد.

وی افزود: خوشبختانه استاندار البرز نگاه اجتماعی ویژه‌ای دارند و زمان آن فرا رسیده تا شاهد تحولی در حوزه مسایل اجتماعی باشیم.

قاسم پور گفت: تکدی گری طبق قانون جرم است و پروسه جمع آوری معتادان متجاهر در کلانشهر کرج و بازگشت دوباره آنها به سطح شهر تکراری شده است؛ لذا باید بانک اطلاعاتی تهیه شود تا اگر فردی یکبار به کمپ ارجاع شد در صورت تکرار جرم روانه زندان شود.

معاون استاندار خاطرنشان کرد: حضور معتادان متجاهر چهره شهر کرج را نازیبا ساخته است و باید از تجربه ی سایر کلانشهرها استفاده کرد.

 

سخن آخر

آسیب‌های اجتماعی تکدی‌گری

طبق بررسی‌های به عمل آمده تکدی گری آثار منفی متعدد را بر اجتماع به‌جای می‌گذارد، چرا که در سایه تکدی‌گری شاهد رواج فحشاء، فروش و اجاره کودکان هستیم. به عنوان مثال برخی از باندهای متکدیان دختران جوان که البته بیشتر دختران فراری یا دختران خانواده‌های بی بضاعت هستند، مجبور به برقراری رابطه با دیگران تنها در ازای پول می‌کنند یا اینکه برای کسب درآمد

بیشتر کودکانی که حاصل ازدواج رسمی نیستند و حتی کودکان خانواده‌های نیازمند را خریداری می‌کنند و از این طریق به درآمدهای چشمگیر دست می‌یابند.

فروش مواد مخدر دیگر آسیب تکدی‌گری

فروش مواد مخدر را می‌توان از دیگر آسیب‌های اجتماعی تکدی گری دانست، چرا که طبق بررسی‌های به عمل آمده در برخی از موارد متکدیان تنها در قبال دریافت مبلغی ناچیز و به صورت خواسته و ناخواسته به جابجایی و فروش مواد مخدر روی می‌آورند که این آینده افراد بیشتری را محکوم به تباهی کند. فروش اعضای بدن را می‌توان یکی دیگر از آسیب‌های اجتماعی تکدی گری عنوان کرد، چرا که در برخی از موارد باندهای تکدی گری به دلیل سود بالای تجارت اعضای بدن به این کار روی می‌آورند.

راهكار اصلي، برخورد جدي با ريشه ماجرا است

مردم و پرداخت کمک‌های کم و زیاد آنها باعث افزایش آمار متکدیان در سطح جامعه شده است. از این رو باید این فرهنگ سازی برای مردم انجام شود که تحت هیچ شرایطی به افراد به ظاهر نیازمند خیابان‌ها هیچ گونه کمکی نداشته باشند، چرا که بنا به گفته برخی از متکدیان دستگیر شده اگر مردم کمک نکنند به مرور زمان گدایان نیز بساط خود را از سطح خیابان‌ها جمع خواهند کرد، اما تا زمانی که مردم به راحتی به این افراد کمک می‌کنند جمع کردم این افراد هیچ فایده‌ای نخواهد داشت.

حضور متکدیان در کلانشهرکرج بدلیل نزدیکی به تهران رو به افزایش است. آنها که عمدتاً اتباع بیگانه هستند با حضور در مراکز گردشگری، بناهای تاریخی، مراکز درمانی، کلینیک‌های تخصصی و مراکز پاراکلینیکی حضور پیدا می‌کنند و هم از روحیه نوع دوستی کرجی ها و هم از حمایت گردشگران سو استفاده می‌کنند و شهر را بدنام می‌کنند.

شاید رسیدن به عنوان شهر بدون گدا مانند تبریز برای کلانشهر کرج دشوار نباشد در این راستا می‌توان اقداماتی انجام داد که نیازمندان واقعی شناسایی شده و مورد حمایت قرار گیرند و از جمع متکدیان موجود کم شوند و متکدیان سودجو هم شناسایی شده و با آنها برخورد شود.پایگاه خبری نورا نیوز